2- واژه اصلاح به معنی سامان بخشیدن ، نقطه مقابل افساد است

3 - قیام های علویین در دوره اموی و عباسی غالبا اصلاحی بوده است .

4 - قیام شعوبیه، در آغاز ماهیت اصلاحی داشت ، زیرا علیه تبعیض اموی بود چون علیه تبعیض قیام کردند ( اهل تسویه ) نامیده شدند

5 - نهضت غزالی ، نهضت فکری محض  بود ،  نهضت علویین یا سربداران ، نهضتی اجتمایی بود

نهضت اخوان الصفا ، هم فکری بود و هم اجتمایی

6-  نهضت اشعری ، اخباریگری ، وهابیگری ، ارتجاعی بودند

7 - از حدود قرن سیزدهم اسلامی ، یک جنبش اسلامی در جهان اسلام پیدا شده است

8 - درد جامعه اسلامی به نظر سید جمال : استبداد داخلی و استعمار خارجی

9 - سید جمال در جامعه اهل تسنن به سراغ مردم ، ودر جامعه شیعه به سراغ علما می رفت

10 - بازگشت به اسلام نخستین از نظر سید جمال: بازگشت به قران و سنت معتبر سیره سلف است

11 - ندای اتحاد در برابر غرب را اولین بار سید جما مطرح ساخت

12 - منظور سید جما ل از اتحاد دنیای اسلام اتحاد جبهه ای و سیاسی بود نه اتحاد مذهبی

13 - به نظر سید جمال ، تعصب به معنای تصلب و غیرت حمایت از معتقدات نه تنها بد نیست بلکه مستحسن است

14 - امتیازات سید جمال : هوش ، نفوذ کلام، شناخت کشورهای اسلامی، تحصیلات در قزوین ، نجف ، اطلاع وسیع از اوضاع سیاسی و اقتصادی کشورهای اسلامی

15 - چیزی که عبده را از سید جمال متمایز می ساخت ، توجه خاص عبده به بحران اندیشه مذهبی مسلمانان در اثر برخورد با تمدن غربی و مقتضیات جهان اسلام که مسلمانان امادگی درستی برای مقابله با این بحران را نداشتند

16 - تفاوت سید جمال و عبدهک

سید جمال انقلابی فکر میکرد ولی عبده طرفدار اصلاح تدریجی بود

مبارزه با استعمار اولویت سید جمال بود ولی عبده به تربیت و اموزش دینی اهمیت می داد

17 -  کواکبی مانند سید جمال معتقد بود که بالا بردن سطح شعور سیاسی مسلمانان نسبت به سایر شعون اصلاحی انها حق تقدم دارد.

18 - سید محمد رشید رضا : پیش از انکه تحت تاثیر سید جمال باشد ، تحت تاثیر اندیشه های ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب بود

19 - علت از رونق افتادن قیام ها بعد از سید جمال : گرایش به وهابیگری و سلفی بود.

20 - اقبال ، یکی از پایه گذاران و موسسان کشور اسلامی پاکستان است

21 - اقبال ، فلسفه خود را " فلسفه خودی" می نامد و معتقد است که شرق اسلامی هویت واقعی خود را از دست داده است و باید ان را باز یابد.

22- مزایای اقبال:

نه تنها اهل اندیشه ،  بلکه اهل عمل بود   غرب را به خوبی می شناخت ، غرب را فاقد یک ایدئولوژی میدانست ، اجتهاد را موتور حرکت اسلام می دانست

23 - معایب اقبال : 

نا اگاهی از فلسفه اسلامی   به علت عدم سفر به کشورهای اسلامی ، درباره برخی از شخصیت های جهان و برخی حرکتهای استعماری دچار اشتباه شد 

24 - اقبال در کتاب احیای فکر ، نهضت وهابیگری در حجاز ، بهائیت در ایران ،و قیام اتاتورک را نهضت اصلاحی پنداشت و ستود

25 - حرکتهای اصلاحی شیعه:

جنبش تنباکو ، قیام عراق، قیام مشروطه در ایران

26 - جنبش تنباکو را مرحوم حاج میرزا حسن شیرازی به پیروزی رساند

27 - قیام عراق را حاج محمد تقی شیرازی رهبری کرد

28 - قیام مشروطه را مرحوم اخوند محمد کاظم خراسانی ، مازندرانی و بهبهانی و طباطبایی رهبری کردند.

29 - ماتر یالیست ها اقتصاد را زیر بنای جامعه معرفی میکردند

30 - تز مارکس ک مثلث دین - دولت -سرمایه

31 - هدفهای اصلاح از نظر مولای متقیان:

" نرد المعالم من دینک"   بازگشت به اسلام نخستین

" نظهر الاصلاح فی بلادک "  اصلاح اساسی در زندگی مردم

" یامن مظلومون من عبادک " بندگان مظلوم خدا از شر ظالمان امان یابند

" نقام المعطله من حدودک"    حدود تعطیل شده خدا به پا داشته شود"

تهيه : قدرت اله محمودلو